Na de zomer van 2023 vonden er twee provincieraden plaats te Leuven, met name op 19 en 26 september 2023. Hier vindt u het geïntegreerde verslag. 

De provincieraden van 19 en 26 september worden opnieuw weergegeven in een geïntegreerd verslag. Wegens de lange besprekingen op de raad van 19 september, werd beslist een tweede provincieraad te organiseren op 26 september om de rest van de agenda te kunnen afhandelen.

De provincieraad van 19 september 2023 opent uitzonderlijk met de eedaflegging van een nieuw provincieraadslid, namelijk Walter De Donder. Wegens het ontslag van Kris Poelaert als ondervoorzitter van de Raadscommissie Financiën, gaat de raad op zoek naar een vervanger. Luka Augustijns, fractielid van Groen, stelt zichzelf kandidaat, maar wordt niet verkozen. Deze meerderheid laat geen leden van de oppositie toe als voorzitters of ondervoorzitters van de commissies.

Vervolgens kregen de leden van de oppositie, zoals steeds, de kans om mondelinge vragen te stellen aan de deputatie. Fractieleider Tie Roefs voelde hen aan de tand over de nationale parken. In december 2022 heeft Wallonië namelijk twee nationale parken uitgeroepen. Vlaanderen zal voor het einde van dit jaar ook meedelen wie weerhouden wordt van de shortlist voor de Vlaamse parken. Wat gebeurt er echter met de natuurgebieden die buiten de scope van deze parken vallen? Wat, bijvoorbeeld, met de gebiedscoalities omtrent het natuurpark ‘Rivierenland’. Dit ligt gedeeltelijk in de provincie Vlaams-Brabant. De coalitie rond Rivierenland vreest dat ze door de focus op het idee van nationale parken geen aanspraak meer kan maken op de financiële middelen die de toekomstige werking van het natuurpark garanderen. Tie vraagt of de deputatie hier al over heeft nagedacht en welke concrete voorstellen ze al op tafel hebben liggen.

De deputatie antwoordt dat het Vlaams landschapsdecreet geen mogelijkheden biedt om deze gebieden financieel te ondersteunen. Ze zouden wel opnieuw een kandidatuur kunnen indienen bij de Vlaamse parken, mocht de Vlaamse regering een nieuwe oproep lanceren. In december 2022 besloot de provincie niet toe te treden tot de coalitie van Rivierenland, maar ze was wel bereid haar kennis ter beschikking te stellen en zal hun traject verder opvolgen vanuit de dienst Leefmilieu. Voorts zal ze binnen de beschikbare middelen ook bijdragen tot de ontwikkeling. Hierbij gaat het om het biodiversiteitsprojectenplan. Daarnaast gelden de wettelijke bescherming van natuurgebieden binnen VEN (het Vlaams Ecologisch Netwerk) volgens het decreet Natuurbehoud en de Vlaamse Codex Ruimtelijke Ordening ook buiten de scope van de Vlaamse parken. Er is dus geen betere bescherming voor gebieden die binnen de grenzen van een nationaal park liggen, dan zij die erbuiten liggen. Tie reageert dat ze op de hoogte is van de mogelijkheden van Vlaanderen om parken te erkennen als natuurgebied en dat ze zich ervan bewust is dat niet alle gebieden plots nationale parken kunnen worden. Ze is vooral bezorgd dat de andere parken tussen de mazen van het net zouden vallen, maar zegt op dezelfde golflengte te zitten als de deputatie.

Het voornaamste agendapunt van de eerste raad is voorstel nr. 69. Deze betreft de definitieve vaststelling van het Provinciaal Beleidsplan ‘Ruimte’ voor Vlaams-Brabant. Dit beleidsplan werkt de toekomst uit voor ruimtegebruik in de provincie voor de komende 25 jaar. Het plan vertrekt vanuit het idee dat de bevolking verder zal verouderen en toenemen. De hoofdpunten zijn daarom zuinig ruimtegebruik, kernversterking en ruimte voor groen en water. Het opstellen van dit plan heeft bijna 10 jaar geduurd en gebeurde in overleg met de gemeentebesturen. Het ontwerp van dit beleidsplan werd goedgekeurd op de provincieraad van 11 oktober 2022.[1] Na de goedkeuring van het ontwerp vond een groot openbaar onderzoek plaats. Dit duurde een drietal maanden. Er kwamen 307 reacties op het beleidsplan, waarvan 225 bezwaarschriften van burgers en 52 adviezen van adviesinstanties en gemeentebesturen. De PROCORO (de Provinciale Commissie voor Ruimtelijke Ordening) bracht vervolgens een grondig en gemotiveerd advies uit waarin alle reacties werden gebundeld. Bijkomend werd aanvullend juridisch advies gevraagd in antwoord op de bezwaarschriften.

Volgens het definitieve plan zal de provincie een ondersteunende en coördinerende rol innemen. Dat wil zeggen dat haar beslissingen geen verordenende kracht hebben en dus niet afdwingbaar zijn. De provincie zal de stads- en dorpskernen aanduiden, hoewel de verdere typering van deze kernen een bevoegdheid van de gemeentebesturen blijft. Er is een onderscheid mogelijk tussen stedelijke kernen, landelijke dorpskernen en strategische dorpskernen, afhankelijk van de ontsluiting met het openbaar vervoer, winkels, scholen en andere voorzieningen. Uit het openbaar onderzoek bleek duidelijk dat de Vlaams-Brabanders vreesden voor een zeer sterke verdichting van hun dorpskernen en de creatie van voorsteden door de provincie. Het plan zegt nu expliciet dat een relatief beperkte verdichting volstaat om de woonbehoefte in de toekomst op te vangen. Het beleidsplan is een werk van lange adem. Om de vijf jaar zullen actieplannen inzake ruimtelijke ordening worden opgesteld.

Een tweede luik van dit voorstel houdt enkele gemeentedossiers in. Vijf gemeentes uit de provincie vroegen de raad om bepaalde onderdelen van hun structuurplannen ongeldig te verklaren, na gunstig advies van hun gemeenteraad.[1] De stemming wordt opgesplitst voor het beleidsplan en de individuele gemeentes. Fractielid Luka Augustijns benadrukt het harde werk van de ambtenaren en legt uit waarom Groen zich zal onthouden: “De uitdagingen van de toekomst worden groot en allesomvattend geschetst, net daarom is het jammer dat we onder druk hebben moeten afslanken. Zo wordt de verkavelingsstop niet meer expliciet vernoemd. Daarbij wordt het samenwerkingsmodel met de gemeenten vaak benoemd, aangezien de hiërarchie tussen gemeente en provincie is weggevallen. Dit gaat ten koste van een stevige onderhandelingsbasis. Deze moet voldoende sterk en toekomstgericht zijn, zeker omdat we nog maar aan de start van de onderhandelingen staan. Het is jammer dat het beleidsplan werd afgezwakt in de laatste fase.”

Sarah Sneyers, eveneens fractielid van Groen, staat Luka bij in de idee dat de tussenkomst van de PROCORO het beleidsplan op cruciale punten heeft afgezwakt. “Ik kan me niet van de indruk ontdoen dat hier enorme kansen worden geboden aan de privéondernemingen, indien ze gebruik maken van de ingangen die hen worden gegeven. Veel gemeentes hebben niet de mankracht om met gelijke wapens te strijden tegen zaken die eigenlijk niet kunnen. Het beleidsplan is niet afdwingbaar, dus we moeten maar rekenen op de goede wil voor de naleving ervan. Als dit het plan is, dan komt er van de betonstop niet veel in huis,” zegt Sarah.

Vooruit diende vier amendementen in op het beleidsplan. Het gaat steeds om mogelijke inconsistenties die in het plan zijn geslopen bij de tegemoetkomingen als gevolg van het openbaar onderzoek. Groen stemde voor de vier amendementen. Desondanks werden ze alle vier afgekeurd. Wat betreft de artikelsgewijze stemming onthield Groen zich bij alle zes de artikelen, deze werden telkens goedgekeurd. Wanneer de provincieraad gevraagd wordt te stemmen over het geheel, weigert Groen. Sarah legt uit aan de voorzitter dat de fractie wordt gedwongen tot een stemming over het geheel, terwijl de artikelsgewijze stemming dit net diende te vermijden. “We worden voor een voldongen feit geplaatst,” stelt ze. De voorzitter onderbreekt haar, waarna Sarah haar verwijt de oppositie steeds het woord af te nemen wanneer het gevaarlijk wordt.

De provincieraad van 19 september wordt geschorst en verdergezet op 26 september 2023.

Eerst ligt voorstel nr. 70 voor aan de provincieraadsleden. Het behandelt het advies van de begrotingswijziging van de Instelling voor Morele Dienstverlening Vlaams-Brabant voor 2023. Groen stemt voor en het voorstel wordt goedgekeurd. Voorstel nr. 71 betreft het advies voor hun begroting van 2024. Ook deze wordt goedgekeurd met steun van Groen.

Vervolgens wordt voorstel nr. 72 besproken, over de aanpassing van het provinciaal reglement betreffende woonprojecten met een sociaal karakter (gefinancierd door Vlabinvest APB). Deze wijziging houdt in dat de vereiste taalniveaus voor sociale huurders van A1 naar A2 zullen stijgen in de komende 12 maanden. Luka Augustijns vraagt of de provincie waarborgen zal voorzien voor zij die financieel in aanmerking komen, maar wiens Nederlands ondermaats is. Ze geeft lessen Nederlands als voorbeeld. Onze taal moet namelijk een hefboom blijven en mag geen slagboom worden. De deputatie rechtvaardigt hun beslissing vanuit het idee dat het belangrijk is om in gesprek te kunnen gaan met buren. Luka antwoordt dat er meer nodig is om van taal een hefboom te maken dan het verstrengen van de regels: “De deputatie heeft geen cijfers, geen concreet idee wat de impact op het terrein zal zijn. Bovendien zijn er flankerende maatregelen die het zelfs moeilijker maken om Nederlands te leren. Zo mogen anderstalige nieuwkomers niet meer starten in een OKAN-klas wanneer ze achttien jaar worden voor januari. De deputatie vereist een resultaat, maar treft geen maatregelen om dit resultaat te kunnen bereiken. Dat is jammer, zeker in een zaak die zo belangrijk is als een dak boven je hoofd”. Groen onthoudt zich en het voorstel wordt goedgekeurd.

Voorstel nr. 73 betreft fietstellers. Luka vraagt of de cijfers van deze tellers openbaar worden gemaakt op de website van de provincie en of er weet is van privébedrijven die met deze cijfers aan de slag gaan. De deputatie antwoordt dat alle cijfers openbaar gemaakt worden, volgens hun afspraken met Vlaanderen. Ze hebben geen weet van initiatieven die nu bezig zijn, maar weten uit ervaring dat hoe meer cijfers gecommuniceerd worden, hoe groter de kans is dat ze effectief gebruikt zullen worden.

Voorstel nr. 74 gaat over een overheidsopdracht voor de huur, het onderhoud en het transport van fietsen voor een mobiliteitscampagne bij bedrijven voor de dienst mobiliteit van de provincie. Luka vraagt uitleg over de beslissing tot verkleining van de vloot, omdat er te weinig personeel zou zijn om deze te managen, terwijl een ambtenaar werd gedetacheerd naar Brussels Airport. Kon zo’n grote speler zelf niemand aanstellen? De deputatie antwoordt dat de gedetacheerde ambtenaar volledig wordt gefinancierd door de luchthaven zelf.

Vervolgens betreft voorstel nr. 76 de vaststelling van de provinciale hemelwaterverordening. Groen onthoudt zich bij de stemming. Sarah legt uit dat de provincie de indruk wekt alles af te wentelen op de individuele burger, die zelf maar initiatieven moet nemen. Er zijn een hoop plekken waar de burger gewoon niets kan doen, zo kunnen ze bijvoorbeeld niet steeds infiltreren op eigen domein. Er zouden al veel problemen vermeden kunnen worden, indien men alleen bouwtoelatingen zou verlenen op geschikte plaatsen. In de commissie liet men bovendien weten de verordening te zullen handhaven zoals alle bestuurlijke verordeningen. Volgens Sarah is dit slechts window dressing. Men is niet bezig met de eigenlijke handhaving van de verordening. Het voorstel wordt desalniettemin goedgekeurd.

[1] Het gaat om Opwijk, Tremelo, Kraainem, Sint-Genesius-Rode en Tervuren.

[1] Voor meer uitleg over de goedkeuring van het ontwerp tot het provinciaal beleidsplan ruimte, kan u het verslag van 11 oktober 2022 raadplegen.