Op 19 december ging de laatste provincieraad van 2023 door. Behalve vragen over door de provincie opgezegde lidmaatschappen en, naar aanleiding van de PISA-resultaten, het leesniveau, het niveau van wetenschappen en wiskunde in de provinciale scholen van Vlaams-Brabant, had Groen bijzondere aandacht voor de provinciale financiering van aangepast vervoer en een energiemakelaar die, onder meer, steden en gemeenten via een raamcontract van de provincie zullen kunnen engageren.

De laatste Vlaams-Brabantse provincieraad van het jaar vond plaats op 19 december 2023. Zoals gewoonlijk opent de raad met de zogeheten ‘mondelinge vragen’. De oppositie krijgt op dat moment de kans om vragen te stellen aan de gedeputeerden over hun beleid. Fractievoorzitter Tie Roefs heeft twee vragen voorbereid.

De eerste mondelinge vraag betreft de provinciale lidmaatschappen van POLIS en Leuven MindGate. “Op 29 en 30 november 2023 vond de jaarlijkse conferentie van POLIS plaats in Leuven,” begint Tie, “POLIS is een Europees netwerk van gemeenten, steden en regio’s die zich inzetten voor een betere mobiliteit. De conferentie bracht maar liefst 1000 vertegenwoordigers naar Leuven. Op de conferentie vernam ik dat de provincie Vlaams-Brabant haar lidmaatschap van POLIS opzegde. Mag ik vragen wat de reden hiervoor is?” Gedeputeerde Tom Dehaene verklaart dat de provincie lid werd van POLIS in 2019, met de afspraak om te herevalueren. Een lidmaatschap kost immers 10 000 euro per jaar. Na een bespreking met de betrokken provinciale diensten (mobiliteit en Europa) werd geconcludeerd dat er te weinig voordeel werd gehaald uit het lidmaatschap. De provincie beschikt zelf over voldoende kennis. De beslissing om het lidmaatschap op te zeggen werd al in 2022 genomen.

Ook vroeg Tie naar het lidmaatschap van Leuven MindGate: “De provincie Vlaams-Brabant zou eveneens niet langer lid zijn van Leuven MindGate, een netwerk dat technologische innovatie ambieert inzake in de wijde regio rond Leuven, met een bijzondere focus op gezondheid. Mag ik vragen wat de reden is dat Vlaams-Brabant niet langer lid is van deze hub die toch beyond Leuven zou willen gaan? En bijkomend, zijn er nog andere lidmaatschappen die recent zijn opgezegd, en wat zijn daarvoor de eventuele redenen?” Volgens gedeputeerde Ann Schevenels is de redenering voor Leuven MindGate een beetje dezelfde als bij POLIS, maar is er ook een vergissing gebeurd. De provincie had de vraag gekregen vanuit MindGate om de bijdrage te verhogen, daarnaast is de provincie ook vergeten haar bijdrage te betalen in 2022. Voor de toekomst zal de provincie dus wel degelijk haar bijdrage nog betalen, maar niet de verhoogde som. Wat betreft andere lidmaatschappen die zouden opgezegd zijn, vragen de provinciale diensten om meer tijd om dit allemaal uit te zoeken.

De tweede mondelinge vraag gaat over het niveau van de Vlaamse leerlingen, naar aanleiding van de PISA-resultaten van het OESO, die gepubliceerd werden begin december. “We hebben allemaal kunnen lezen dat het niveau van de Vlaamse leerlingen op vlak van lezen, wiskunde en wetenschappen nog verder achteruit is gegaan,” legt Tie uit, “De cijfers waren nog nooit zo laag sinds het begin van het onderzoek in 2003 en de cijfers dalen in België veel sneller dan in de andere landen van Europa. Hoe is het gesteld met de kennis van wiskunde, Nederlands en wetenschappen in de provinciale secundaire scholen van Vlaams-Brabant? Welke maatregelen neemt de deputatie om deze mogelijk negatieve trends te doen keren en wat is het standpunt van de onderwijskoepel ‘Provinciaal Onderwijs Vlaanderen’? Zijn deze trends bovendien vergelijkbaar met die van andere provinciale scholen? Hoe is het volgens de koepel zo ver kunnen komen en welke concrete maatregelen schuiven zij naar voren om een antwoord te kunnen bieden op de PISA-resultaten?”

Gedeputeerde Gunther Coppens reageert dat het moeilijk is om hierop te antwoorden. Het onderzoek van PISA gaat immers niet over àlle scholen en àlle leerlingen, waardoor je geen ranking kan maken, waarbij alle scholen met elkaar vergeleken worden. Bovendien zijn er geen gestandaardiseerde testen, dus zou een vergelijking tussen punten van leerlingen op verschillende scholen nutteloos zijn. Iedereen is zich er desondanks van bewust dat er aan de alarmbel wordt getrokken. Volgens Coppens moet er in eerste instantie ingezet worden op een goede kennis van het Nederlands: “Taal is het begin van een goede start in ons onderwijs, om de kansen die er wel degelijk liggen te kunnen grijpen.” De koepel zou er alles aan doen om het niveau van de onderwijskwaliteit hoog te houden, bijvoorbeeld door het organiseren van studiebegeleiding, interne en externe huiswerkbegeleiding op maat van de leerlingen, alles wat met OKAN te maken heeft… De doorlichtingsverslagen, die uit 2018 dateren, waren gunstig, ondanks enkele werkpunten. In de provincie zou dus wel degelijk de indruk heersen dat de leerlingen het goed doen, maar het lijkt Coppens evident dat de algemene trends ook zouden plaatsvinden in de provinciale scholen.

Tie Roefs vraagt of dit betekent dat er in de provinciale scholen geen initiatieven genomen zullen worden om de leesniveaus en de evoluties ervan in kaart te brengen. Het is ook mogelijk om binnen scholen de maat te nemen, a.d.h.v. eigen instrumenten, zonder dat dit moet escaleren tot op Vlaams niveau. Op deze manier kan de kwaliteit intern gegarandeerd worden. De gedeputeerde antwoordt dat er wel monitoringprocedures zijn, maar dat er in elke graad telkens veel leerlingen toestromen. Hij zal het bekijken.

Na de mondelinge vragen, bespreekt de provincieraad de eigenlijke agendapunten. In dit verslag worden de belangrijkste punten besproken.

Voorstel nr. 119 betreft de goedkeuring van het plan van aanpak voor het inzetten van het ‘energiemakelaarschap’bij de dienst Leefmilieu en de goedkeuring van een raamovereenkomst voor het uitvoeren van het energiemakelaarschap ten behoeve van het Provinciebestuur van Vlaams-Brabant en/of de POM Vlaams-Brabant, Vlabinvest APB, Erfgoedstichting Vlaams-Brabant en alle gemeenten en steden die deel uitmaken van de provincie Vlaams-Brabant. Fractielid Finke Jacobs licht het standpunt van Groen toe. “Inhoudelijk steunen we dit punt: er kunnen nooit genoeg inspanningen plaatsvinden om onze CO₂-uitstoot te verminderen”, zegt Finke, “toch heb ik enkele vragen. Waar gaat het toegekende bedrag van 1 miljoen euro naartoe? Op de Commissie werd ons gezegd dat het over vier jaar en naargelang de specifieke expertise en specifieke projecten zal worden verdeeld. Voor ons is het dus moeilijk te beoordelen waar dit geld naartoe gaat. Zou het mogelijk zijn om meer informatie te geven? Bijkomend vroeg ik me af in hoeverre een energiemakelaar beantwoordt aan de behoeftes op het terrein? In mijn eigen gemeente is er een coördinator aangesteld die ook met bedrijven gaat samenwerken op vlak van energie, dus in hoeverre is dit een nieuw en noodzakelijk iets? En tot slot, hoeveel CO₂-uitstoot willen we hiermee reduceren?”

Gedeputeerde Nevens antwoordt dat de provincie al langer bezig is om samen met de lokale besturen klimaatplannen op te maken. De Vlaamse regering heeft gemeentes ook verplicht om warmtenetplannen op te maken, vandaar ook de vraag vanuit de gemeentes om deze plannen niet verloren te laten gaan. Via de energiemakelaar zou bv. de erfgoedstichting afnemer kunnen zijn van een warmtenet om diens gebouwen te verwarmen. Vervolgens gaat het over een raamovereenkomst. Gemeentes die op zoek zijn naar een energiemakelaar kunnen afnemen van dit contract, ten belope een miljoen euro. Dit moet ook de eigen behoefte van de provincie omvatten. Hoeveel we zullen spenderen aan de energiemakelaar zal afhangen van de grootte van de projecten en het aantal gemeentes die het nut van de energiemakelaar inzien, die hen kan helpen om warmte te recupereren zonder de markt te moeten bevragen.

Finke benadrukt opnieuw dat zijn vraag eerder gaat over het inhoudelijke en de optimalisatie. “Stel dat de vraag groter is dan het aanbod, zal er dan aan prioritisering worden gedaan? Dit zou bijvoorbeeld kunnen op basis van de verwachte vermindering van CO₂-uitstoot.” De gedeputeerde reageert bevestigend en antwoordt dat de warmtenetscreening zal bepalen waar er winsten te rapen zijn, maar het zou voorbarig zijn om nu reeds te zeggen waar het meeste uitstoot verminderd zou kunnen worden en in welke mate. Groen stemt voor en het voorstel wordt goedgekeurd.

Voorstel nr. 121 gaat over het subsidiereglement voor het aangepast vervoer in Vlaams-Brabant dat wordt uitgevoerd door private vervoerders. Fractielied Luka Augustijns vraagt om verduidelijking: “Sinds 2022 is de subsidie voor de DAV, de Diensten Aangepast Vervoer, afgeschaft. Dit leidt toch onvermijdelijk tot tekorten in het aanbod? Zijn er oproepen die niet beantwoord konden worden en wat kunnen we doen, indien nodig, om het aanbod aan te passen?” Gedeputeerde Dehaene legt uit dat de DAV’s normaal volledig gesubsidieerd worden door Vlaanderen. Het probleem is dat die diensten niet de hele provincie bestrijken en als ze dat wél zouden doen dat de aanvragen zo veelvuldig zouden zijn dat het aanbod van de DAV niet zou volstaan. Daarom doen mensen ook beroep op private vervoerders. Nu is beslist om de tarieven voor zij die beroep doen op de DAV en zij die beroep doen op private vervoerders gelijk te trekken. Het is immers niet de fout van mensen in een rolstoel dat de DAV niet kan voldoen. Het verschil in prijs tussen de DAV en private vervoerders wordt bijgepast door de provincie. De provincie krijgt hier ook een toeslag van Vlaanderen voor.

De gedeputeerde legt verder uit dat het aantal vragen dat niet wordt beantwoord rond de tien procent ligt. Een aanpassing aan de tarieven, vooral voor de korte ritten, zou hieraan tegemoet moeten komen. Voor vele dienstverleners waren deze korte ritten immers verlieslatend, bv. wanneer men tien kilometer moest rijden om dan een persoon twee kilometer te vervoeren. De dienstverlener werd immers enkel betaald voor die twee kilometer. Voor lange ritten kan de NMBS ingeschakeld worden, daar komt de provincie niet meer tussen.

"10% van de vragen naar ritten voor aangepast vervoer blijven onbeantwoord. Dat vinden we onaanvaardbaar.

Het is nodig om een signaal aan Vlaanderen te geven en op die nagel te blijven kloppen."

Luka bedankt Dehaene voor het uitgebreide antwoord. “Tien procent is inderdaad echt te veel,” zegt ze. “Kunnen we een signaal geven aan Vlaanderen? Of is er reeds overleg bezig om hieraan tegemoet te komen?” De gedeputeerde antwoordt dat er een signaal gegeven is aan Vlaanderen en dat er om een hogere tussenkomst werd gevraagd. Deze werd gedeeltelijk verkregen. Met de hogere tussenkomst voor de kortere ritten hopen ze die tien procent te kunnen verlagen, maar dat valt af te wachten. Groen stemt voor en het voorstel wordt goedgekeurd.

Tot slot behandelde de raad voorstel nr. 122. Dit voorstel bewerkstelligt de strategische plaatsing van laadpalen op het ganse patrimonium van de provincie. De deputatie had zelf al een amendement ingediend op het voorstel. In Huizingen was immers laadinfrastructuur voorzien op de parking van ‘Boelekewis’, maar niet op de grote parking vooraan aan de inkomhal. De administratie wilde wachten, omdat er een project loopt ter herinrichting van de parking dat nog niet helemaal uitgewerkt is. Volgens de deputatie kon dit ook worden voorzien in de raamovereenkomst, eventueel konden de werken ook worden aangepast i.f.v. de reeds gerealiseerde laadinfrastructur. Het amendement probeert zo veel mogelijk gebruik te maken van de Vlaamse budgetten. De bedoeling is om op quasi elke parking laadinfrastructuur te kunnen voorzien. Groen stemt voor en het voorstel wordt goedgekeurd.

Het videoverslag van de provincieraad kan teruggevonden worden op: https://www.youtube.com/watch?v=4wGSLaxp_C8

De volgende provincieraad vindt plaats op 6 februari 2024.